ใครเป็นต้นเหตุของปัญหาภาวะเงินเฟ้อที่เกิดขึ้นในสหรัฐฯ?

ปธน. โจ ไบเดน แห่งสหรัฐฯและนักการเมืองคนอื่น ๆ อาจบอกกล่าวผู้คนว่า ภาวะเงินเฟ้อเป็นความผิดพลาดของกลุ่มบรรษัทอเมริกา แต่ในทางกลับกันฝ่ายภาคธุรกิจก็กล่าวโทษโครงการช่วยเหลือจากภาครัฐที่อัดฉีดเงินเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจมากเกินไป

ในความเป็นจริงนักเศรษฐศาสตร์กล่าวถึงสาเหตุที่มาจากทั้ง 2 ฝ่ายรวมถึงปัจจัยอื่น ๆ โดยเมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมารายงานผลดัชนีราคาผู้บริโภค (CPI) ของสหรัฐฯในเดือนพ.ย.ขยับขึ้นสูงสุดในรอบเกือบ 40 ปีด้วยอัตรา 6.8% จากเมื่อ 1 ปีก่อน

อย่างไรก็ตามภาวะเงินเฟ้อไม่ได้เป็นสิ่งเลวร้ายเสมอไป โดยตลอด 40 ปีที่ผ่านมาผู้คนในสหรัฐฯต่างอาศัยอยู่ในระดับภาวะเงินเฟ้อแบบอุดมคติด้วยระบบเศรษฐกิจที่มีแรงผลักดันจากการบริโภคน้ำมัน ซึ่งทำให้อัตราเงินเฟ้อเติบโตขึ้นที่ประมาณ 2% ในแต่ละปี

แต่การดีดตัวขึ้นของอัตราเงินเฟ้อในปัจจุบันเป็นเพียงการสะท้อนให้เห็นถึงการกลับคืนสู่โลกแห่งความเป็นจริง และสิ่งที่กำลังสร้างความกังวลให้กับหลาย ๆ ฝ่ายก็คือ ในขณะที่ราคาขยับสูงขึ้นเรื่อย ๆ แต่อัตราค่าแรงไม่ได้ขยับขึ้นตามในลักษณะเดียวกัน

แม้ในภาพรวมอัตราค่าแรงจะมีการเติบโตขึ้น แต่จนถึงขณะนี้มันก็ยังไม่สามารถเทียบเท่ากับต้นทุนของค่าอาหาร, พลังงาน, ที่พักอาศัย และของใช้ประจำวัน ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ผู้คนจะรู้สึกไม่พอใจแต่มันมีปัจจัยหลาย ๆ อย่างที่ส่งผลทำให้เกิดปัญหานี้

อันดับแรกคงหนีไม่พ้นภาวะวิกฤตของ COVID-19 ที่ทำให้ทุกสิ่งอย่างหยุดชะงักลงตั้งแต่ช่วงฤดูใบไม้ผลิปีก่อน แต่พอย่างเข้าสู่ช่วงหน้าร้อนความต้องการสินค้าของผู้บริโภคก็กลับฟื้นตัวขึ้น ที่มาพร้อมกับแรงส่งเสริมจากนโยบายกระตุ้นเศรษฐกิจของภาครัฐ

รัฐบาลส่งเงินเข้าสู่กระเป๋าประชาชนเพื่อกระตุ้นให้เกิดการใช้จ่าย จนทำให้ความต้องการผุดขึ้นจาก 0 ไปเป็น 100 แต่การฟื้นตัวของระบบซัพพลายเชนไม่ได้ง่ายดายขนาดนั้น หลังการปิดตัวชั่วคราวของโรงงานและการขาดแคลนวัตถุดิบทำให้ทุกอย่างเกิดปัญหาติดขัดขึ้น

ในขณะเดียวกันก็อาจไม่ใช่เรื่องผิดที่จะกล่าวโทษภาคธุรกิจต่าง ๆ เพราะจากผลรายงานที่ชี้ถึง 2 ใน 3 ของกิจการขนาดใหญ่ในสหรัฐฯมีผลประกอบการในปีนี้ที่สูงเทียบเท่ากับระดับของเมื่อปี 2019 ท่ามกลางปัญหาต้นทุนของวัตถุดิบ, ค่าแรง และการขนส่งที่สูงขึ้น

นั่นเป็นเพราะว่าบริษัทเหล่านั้นต่างชดเชยต้นทุนด้วยการขยับราคาขายหรือการบริการขึ้น ในขณะที่ยังมีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ถึงบางบริษัทที่ใช้งบไปกับการซื้อหุ้นคืนเพื่อเพิ่มอัตราเงินปันผลให้กับผู้ถือหุ้น แทนที่จะใช้พัฒนาในส่วนอื่นเพื่อช่วยลดราคาในส่วนของผู้บริโภค

ในขณะที่พรรครีพับลิกันก็กล่าวโทษพรรคเดโมแครต เช่นเดียวกับ Moody’s Analytics ที่เคยให้ความเห็นว่ารัฐบาลของ ไบเดน มุ่งเน้นการใช้จ่ายในส่วนการพัฒนาสังคม เช่น สวัสดิการดูแลเด็กมากกว่าการแก้ปัญหาเรื่องราคาและการขาดแคลนสินค้าต่าง ๆ

อย่างไรก็ตามคำกล่าวโทษของฝ่ายรีพับลิกันก็กำลังถูกทำลืมไปแบบเนียน ๆ ว่า เคยมีการใช้จ่ายมูลค่าหลายล้านล้านดอลลาร์ในปี 2020 ที่ได้รับการสนับสนุนโดยพวกเขา และผ่านการลงนามโดยอดีตปธน. โดนัลด์ ทรัมป์ ซึ่งก็มีส่วนที่ทำให้เกิดปัญหาเงินเฟ้อเช่นกัน

และสุดท้ายก็หนีไม่พ้นธนาคารกลางสหรัฐฯ (Fed) ที่ถูกตำหนิเรื่องคาดการณ์ว่ามันจะเป็นปัญหาแค่ชั่วคราวเท่านั้น ก่อนจะยอมรับในภายหลังว่าแรงกดดันจากราคาอยู่ในระดับสูงกว่าที่คาดไว้ ซึ่งทุกสายตาต่างก็กำลังจับจ้องไปที่การประชุมนโยบายในสัปดาห์นี้ว่าพวกเขาจะขยับตัวเพื่อแก้ปัญหานี้อย่างไร

References :

https://edition.cnn.com/2021/12/12/economy/inflation-blame-pandemic-biden-corporations/index.html